Yazılım dünyasına adım attığında iki temel kavramla karşılaşırsın: Frontend ve Backend. Bu kavramlar bir uygulamanın ya da web sitesinin görünen yüzü ve görünmeyen altyapısı gibidir. Her ikisi de yazılım geliştirme sürecinde kritik rol oynar ama işin doğası, kullanılan teknolojiler ve öğrenme yolları farklıdır. Bu yazı da bu iki terim hakkında detaylı bilgilere sahip olacaksınız. BackEnd nedir ? FrontEnd nedir ? İkisi arasındaki farklar nelerdir ? Yazılımın en temel iki kelimesi hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız bu yazıyı sonuna kadar okumanızı tavsiye ediyoruz.
Frontend Nedir? (Kullanıcı Arayüzü Geliştirme)
Frontend, bir uygulamanın ya da web sitesinin kullanıcının gördüğü kısmıdır. Yani ekranın görünen yüzü.
Kullanıcıyla doğrudan etkileşime giren butonlar, menüler, sayfa geçişleri, renkler, görseller gibi tüm görsel yapıların arkasında frontend kodları vardır. Eğer Frontend geliştirmeyi seçerseniz , yaptığınız işlemlerin sonucunu hemen görebileceksiniz. Gözden kaçan olası bir hata da sistem düzgün çalışacak ama yaptığınız hatayı muhtemelen bir çok kişi görecektir.
Kullanılan Temel Diller ve Teknolojiler:
- HTML (HyperText Markup Language): Web sayfasının iskeletini oluşturur. Ne nerede olacak onu belirler. Tek kelime ile bir web sitesinin iskelet sistemidir diyebiliriz.
- CSS (Cascading Style Sheets): Sayfanın görünümünü ve tasarımını belirler (renkler, fontlar, boşluklar). Eğer bir inşaatın kaba inşaat hali html ise , ince işçiliği de css dir. Görsel anlamdaki tüm ayrıntılı işler burada gerçekleşir.
- JavaScript: Sayfaya etkileşim kazandırır (tıklama, kaydırma, animasyon). Bu sayede sayfaya giren kullanıcı siteden daha fazla zevk alır. Sonuçta sadece izleyici olmak can sıkıcı olabilir ama birşeye şekil ya da yön verebilme , o işin içine girebilmek kişiye heyecan katacaktır.
- Framework’ler: React, Vue.js, Angular gibi yapılar sayesinde büyük projelerde kodlar daha düzenli ve hızlı yazılır. Adeta bir kütüphane gibi içerisinde işinize yarayacak binlerce bilgi barındırır ve bunları kullanımınıza açarak işinizi kolaylaştırır.
- UI/UX: Kullanıcı arayüzü (UI) ve kullanıcı deneyimi (UX) kavramları frontend geliştiricilerin dikkate aldığı önemli tasarım odaklı konulardır.
✅ Avantajları:
- Görsel çıktıları hemen görebilirsin, motive edicidir.
- Öğrenmesi backend’e göre biraz daha hızlıdır ve kolay anlaşılır.
- Yaratıcılığını kullanabileceğin çok alan vardır.
❌ Dezavantajları:
- Tarayıcı uyumsuzlukları can sıkabilir.
- Mobil uyumlu (responsive) tasarımlar ekstra uğraş ister.
- Tasarım detayı bazen yazılımdan daha çok vakit alabilir.
Backend Nedir? (Sunucu ve Veritabanı Geliştirme)
Backend, uygulamanın görünmeyen ama çalışan tarafıdır. Verilerin işlendiği, saklandığı, kullanıcıdan gelen bilgilerin sunucuya iletildiği, iş kurallarının yürütüldüğü yerdir. Siz bir siteye ya da bir uygulamaya girdiğiniz de arkaplanda bir zincir şeklinde işleyiş gerçekleşir. Siz bir kullanıcı olarak bunu fark etmezsiniz ama arkada ne fırtınalar kopuyordur. İşte arkada da dönen tüm bu işlere backend denir. Burada bir hata yaparsanız muhtemelen sizden başkası hatanın ne olduğunu anlamayacaktır ama kullanıcının gitmek istediği sayfa da muhtemelen açılmayacak ya da açılan sayfada bir fonksiyon çalışmayacaktır.
Kullanılan Temel Diller ve Teknolojiler:
- Backend Programlama Dilleri:
- Node.js: JavaScript’in sunucu tarafında çalışan versiyonudur.
- PHP: Web projelerinde yıllardır kullanılan köklü bir backend dilidir. Asla popülerliğini yitirmiyor. Dünde olduğu gibi gelecekte de kulanılması muhtemel bir dildir.
- Python: Django ve Flask framework’leriyle güçlü web uygulamaları yapılabilir. Özellikle makine öğrenmelerinde sıkça tercih edilmektedir.
- Java: Kurumsal sistemlerde ve API’lerde kullanılır.
- C# (ASP.NET): Microsoft altyapısı kullanan kurumlarda çok tercih edilir. Son zamanlarda en sık kullanılan dillerin başında gelir. Bir çok alanda tercih edilir.
- Veritabanları:
- SQL tabanlı: MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server gibi sistemlerde veriler ilişkisel (tablolu) biçimde saklanır. Veritabanları tüm verilerin yani bilgilerin saklandığı birer depodur. Kullanıcının istediği bilgiler bu depolardan çekilir ve kullanıcının karşısına getirilir.
- NoSQL tabanlı: MongoDB gibi sistemlerde veriler daha esnek yapılarla tutulur.
- API (Application Programming Interface):
- Frontend ile backend arasındaki veri alışverişini sağlar. RESTful API’ler günümüzde yaygındır.
✅ Avantajları:
- Veri güvenliği, performans ve iş mantığı kontrol sende olur.
- Gelişmiş sistemlerin belkemiğidir.
- Backend geliştiriciler genellikle daha yüksek sorumluluk alır.
❌ Dezavantajları:
- Hataları görmek ve düzeltmek bazen zaman alır.
- Sunucu kurulumları ve veritabanı yönetimi teknik bilgi gerektirir.
- Kullanıcıya doğrudan etki eden “görsel” bir sonucu hemen göremezsin.
İlginizi Çekebilir : Programlama Dilleri Nelerdir ? Hangi Programlama Dilini Öğrenmeliyim ?
BackEnd ile FrontEnd Arasındaki Farklar
Konunun daha net anlaşılması adına Backend ve FrontEnd arasındaki farkları bir tablo ile inceleyelim.
| Karşılaştırma | Frontend | Backend |
|---|---|---|
| Görsellik | Yüksek | Düşük |
| Zorluk | Başlangıçta daha kolay | Teknik olarak daha derin |
| Araçlar | Tarayıcı, tasarım araçları | Veritabanı, sunucu, API |
| İş Bulma | Çok sayıda küçük proje | Kurumsal ve veri odaklı işler |
| Geliştirici Rolü | Kullanıcı odaklı | Sistem ve veri odaklı |
| Yaratıcılık | Daha fazla | Daha az ama stratejik |
BackEnd Mi ? FrontEnd Mi ? İş Bulma konusunda daha çok tercih ediliyor
Eğer tercihinizde ki kriter gelecekte iş bulabilme konusunda ise Backend bir tık önde diyebiliriz. Aslında her ikisi de sıkça tercih edilmektedir. Yalnız Backend biraz daha karmaşık ve arkaplan da işleyen işlerle ilgilendiği için , görselliğe hitap etmediği için bu alanı tercih eden insan sayısı , Frontend öğrenmeyi tercih eden insan sayısına göre daha azdır.
Her proje de mutlaka arkaplanda çalışan bir sistem olduğuna göre ve bu alanda da Frontend e göre daha düşük sayıda insan bulunduğuna göre iş bulma potansiyeli , Frontend e göre daha fazladır diyebiliriz. Şunu da belirtmemiz gerekir ki günümüz de En çok aranan profiller ise full-stack developer’lardır, çünkü iki tarafı da anlayıp uygulayabilirler.
Mali yüklerin artmaması için işverenler , işe alım yapmadan önce bir projede iki tarafıda yapabilen elemanları tercih etmektedir. Eğer yazılıma yeni başladıysanız ve Backend ya da Frontend ten birini bitirdiyseniz mutlaka öbür taraf içinde eğitim almanızda fayda vardır.
Bu yazımızda sizlere BackEnd ve FrontEnd hakkında bilgi vermeye , aradaki farkları göstermeye ve iş dünyasında hangisinin daha çok kabul gördüğünü anlatmaya çalıştık. Eğer atladığımız birşey varsa bize iletişim bölümümüzden yazabilir ya da bu yazının sonuna yorum olarak yazabilirsiniz.
Burada anlatılanlar dışında youtube üzerinde konu ile ilgili videolar izlemek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.